Metody wykrywania wad utajonych
Ujawnieniu pewnego rodzaju mankamentów, jak również stopnia wyeksploatowania podzespołów pojazdu towarzyszą także badania, które przeprowadza się w celu zlokalizowania tak zwanych wad utajonych.
Pęknięcia
Najbardziej znane kierowcom i mechanikom wady utajone uzewnętrzniają się zwykle w trakcie użytkowania i należą do nich różnorakie pęknięcia materiału. Owe popękania, które trudno jest spostrzec z zewnątrz, da się zlokalizować za sprawą użycia przyrządów pomiarowych o nazwie defektoskop. Podstawowym założeniem działania tego urządzenia jest prześwietlanie i przepuszczanie przez diagnozowany element promieni Roentgena, ultradźwięków czy strumieni magnetycznych. Dlatego też, powszechnie stosowany jest termin metody rentgenowskiej (gamma), metody ultradźwiękowej, jak też metody magnetycznej wykrywania wad utajonych.
Promieniowanie rentgenowskie
Pierwsza z nich, czyli metoda rentgenowska sprowadza się do prześwietlania badanej części promieniami Roentgena (X) oraz rejestrowaniu obrazu wady przy użyciu klisz pokrytych emulsją czułą na działanie promieni rentgenowskich. Drugą metodą jest metoda ultradźwiękowa bazująca na emitowaniu ultradźwięków o częstotliwości ponad 20 000 Hz i dalszej ich rejestracji po przejściu przez badany element. Metoda ta umożliwia wyłapanie niejednorodności materiału, na przykład pęknięć bez szkodliwego działania na jego powierzchnię.
Fale ultradźwiękowe
Kolejną metodą wykorzystywaną do wykrywania wad utajonych jest metoda ultradźwiękowa, która bazuje na badaniu rozchodzenia się drgań mechanicznych o częstotliwości powyżej 20 000 Hz, określanych mianem fal ultradźwiękowych. Zazwyczaj korzysta się z dwóch metod badań ultradźwiękowych. Pierwsza polega na śledzeniu wiązki fal przepuszczonych przez badany element. Obszar, w którym pojawiły się nieprawidłowości powoduje częściowe ewentualnie całkowite stłumienie fal, jest to widoczne na wyświetlaczu odbiornika. Jest ona znana pod nazwą metody cienia, z uwagi na fakt że badany fragment zajmuje obszar pomiędzy nadajnikiem i odbiornikiem.
Jednakże bardziej popularną jest metoda druga, polegająca na analizie fal odbitych od przeciwległej powierzchni przedmiotu. W tym przypadku odbiornik , jak i nadajnik fal umiejscowione są po tej samej stronie badanej części. Wiązka fal emitowanych przez nadajnik przebiega przez diagnozowany materiał, dociera do przeciwległej powierzchni, odbija się i powraca do odbiornika. Długość czasu, w którym przechodzi fala uzależniona jest od grubości materiału. W momencie, gady wiązka fal natrafia na uszkodzenie materiału w postaci niejednorodności czy też pęknięcia, wówczas zostaje od niej w pewnym stopniu lub też w całości odbita i dochodzi do odbiornika przed wiązką odbitą od przeciwległej powierzchni materiału. Jest to mocno dostrzegalne na ekranie.
Grzegorz Kaczorkiewicz
28.08.2019
(aktualizacja 30.09.2019)